Op diverse plekken in Nederland zijn wijkbedrijven, bewonersbedrijven of buurtondernemingen te vinden. Sociale bedrijven gerund voor en door bewoners die werken aan de leefbaarheid in de wijk en de participatie bevorderen van bewoners. Er zit een verdienmodel achter om ervoor te zorgen dat het bedrijf zichzelf kan bedruipen en sociale activiteiten kan organiseren voor de buurt zonder afhankelijk te zijn van subsidie van de gemeente. Vaak als antwoord op de bezuinigingen door gemeenten, maar soms ook om los te komen van overheidsbeleid en zelf vanuit een onafhankelijke positie activiteiten te kunnen opzetten voor buurtbewoners. Een sociale onderneming die taken overneemt van de gemeente en die zelf financiert. Het landschap van wijkbedrijven bloeit, er komen er steeds meer bij..
Hoewel het fenomeen wijkbedrijven al wat langer bestaat, kom ik nog steeds mensen tegen die zoekend zijn naar verdienmodellen en financieringsbronnen voor hun wijkinitiatief. Ze vragen me dan naar voorbeelden van verdienmodellen en wat voor hen een goed verdienmodel zou kunnen zijn. Daarom wil ik in deze blog in het kort aandacht besteden aan verdienmodellen en financieringsbronnen voor wijkbedrijven.
Verdienmodellen
Er zijn vele verdienmodellen mogelijk en welke je kiest hangt af van je wijk en waar behoefte aan is. Waar we in de sociale sector gewend zijn om te starten vanuit de hulp die buurtbewoners nodig hebben en wat buurtbewoners te bieden hebben, moet je bij een wijkbedrijf beginnen bij de markt. Waar is in de wijk behoefte aan en wie wil daarvoor betalen. Het kan dus ook gaan om verschillende behoeften waarop je wilt inspelen met verschillende diensten of producten. Een aantal voorbeelden van verdienmodellen zijn:
Verhuur van ruimte voor commercieel of maatschappelijk gebruik
Voorwaarde voor dit model is dat je een pand hebt met verschillende ruimtes die je kunt verhuren. Je verhuurt bijvoorbeeld ruimte voor feesten, voor vergaderingen of je biedt werkplekken aan voor zzp’ers. Vaak biedt je daarnaast ook catering.
Een sociaal restaurant, cateringactiviteiten of een koffiebar
Bewoners die van koken houden staan in de keuken om een maaltijd te koken voor bewoners uit de buurt om ze met elkaar in contact te brengen en het netwerk in de wijk te versterken tussen buurtbewoners onderling. Bewoners kunnen voor weinig geld een hapje eten in de wijk en elkaar ontmoeten. Ook kunnen buurtbewoners cateringactiviteiten aanbieden voor bedrijven of particulieren in de omgeving.
Onderhoud van het groen in de wijk
Je kunt ook met hulp van de buurtbewoners het groen onderhouden in de wijk in opdracht van de gemeente of woningcorporatie. Zo houd je de geldstromen vanuit de gemeente beschikbaar voor de wijk. Het probleem hierbij is wel dat veel gemeenten niet goed weten hoe ze om moeten gaan met een bedrijf dat én geld verdient én zich sociaal inzet.
Zelf cursussen of workshops aanbieden tegen betaling
Iedere bewoner heeft wel een talent. De ene houdt van koken en de andere van yoga of van fotografie. Om inkomsten te genereren voor de sociale activiteiten kun je yogalessen of kookworkshops aanbieden tegen betaling. Het is bij het bepalen van welke cursussen je wilt aanbieden van belang om je vrijwilligers goed te kennen en te weten welke talenten ze hebben die ze voor het wijkbedrijf willen inzetten en wat ze daarvoor terug verwachten, bijvoorbeeld een gratis ruimte om een deel van hun lessen te verzorgen voor hun eigen klanten.
Dagbestedingsactiviteiten aanbieden en daarmee een beroep doen op WMO-gelden
Meer en meer wijkbedrijven nemen een deel van de zorgtaken van gemeenten over, bijvoorbeeld de informele zorg of dagbesteding. Je kunt daarvoor een beroep doen op WMO-subsidie vanuit de gemeente.
Participatietrajecten aanbieden
Wijkbedrijven kunnen ook participatietrajecten aanbieden aan mensen die werkloos zijn en geholpen willen worden naar een betaalde baan. Ook daarvoor kun je participatiebudget aanvragen bij de gemeente.
Projectsubsidies gemeente
Gemeenten hebben beleidsdoelstellingen en subsidies om die te realiseren. Daarop kun je inspelen als wijkbedrijf. Je voert dan een project uit in opdracht van een gemeente. Ook fungeer je als wijkbedrijf als belangrijke schakel voor de gemeente of lokale politiek. Ook hiermee kun je jezelf op de kaart zetten bij de gemeente.
Financieringsvormen
Om een wijkbedrijf op te starten is onder andere draagvlak nodig, organisatiekracht, een plan en financiering. Er zijn verschillende manieren om de opstart van je wijkbedrijf te financieren:
Fondsen
Er zijn fondsen die bijvoorbeeld een donatie verstrekken voor de renovatie en inrichting van je wijkbedrijf. Ook zijn er fondsen die geld verstrekken voor de opstart van sociale activiteiten.
Crowdfunding
Je kunt ook je eigen crowdfundingactie opzetten in de buurt of online via facebook en daarmee geld ophalen. Er zijn ook speciale crowdfundingplatforms, zoals voorjebuurt.nl.
Aandelen/ Voorfinanciering
Toekomstige bezoekers of gebruikers van je wijkonderneming vragen om een aandeel te nemen in je onderneming dat zich bijvoorbeeld in natura terugbetaalt. Bijvoorbeeld in een wekelijkse gratis maaltijd wanneer je onderneming opgestart is.
Subsidie
In bepaalde gevallen kan ook de gemeente bijdragen aan de opstart van je wijkonderneming door middel van een subsidie.
Natura
In de wijk zijn tal van mensen die talenten hebben of een iets kunnen doen voor je onderneming. Vrijwilligers die zich kunnen inzetten, zoals bijvoorbeeld iemand die een logo kan maken in ruil voor gebruik van ruimte.
Ik hoop een ieder die op zoek is naar meer informatie over financiering van wijkbedrijven een beetje op weg te hebben geholpen. Wil je meer weten over verdienmodellen of financiering, neem dan contact op!
